Ljilja M.: U oktobru, na Ušću

Dugo nisam bila na Ušću, iako često odemo u Beograd. Ali kad autobus prelazi preko mosta, tu gdje Sava konačno stiže do Dunava, pogled se razlije poznatim obojenim prostranstvom; u oktobru to budu sve nijanse jesenjih boja. I uvijek bljesne sjećanje na davne godine i šetnje u kojima smo obavezno prolazili pokraj, tada modernog, zdanja Muzeja savremene umjetnosti (MSU). Zasijaju staklene plohe od kojih se u predvečerje odbija zlatasta svjetlost. Ove godine desio se značajan povod da opet odšetamo do Ušća.

Nakon deset godina renoviranja (!?) MSU je ponovo otvoren, velika izložba - kapitalna djela najznačajnijih umjetnika sa prostora bivše Jugoslavije!
Idemo pješke preko mosta, jesen je svuda, i izvana, ali bogami ovaj put i „u meni“.

Izložba je strukturirana kao niz od osamnaest sekvenci, slobodno grupisanih oko hronološke ose koja prati istorijske mijene umjetnosti u Jugoslaviji, perioda dužeg od jednog stoljeća. Na pet etaža ovog impozantnog zdanja obuhvaćen je građanski modernizam, tu su djela Marina Tartalje, Save Šumanovića, Vilka Gecana, Petra Dobrovića, Riste Stijovića... zatim primjeri apstraktnog slikarstva s početka dvadesetih godina prošlog stoljeća... Jovan Bijelić, Milan Konjović, zatim primjeri zenitizma, slovenačkog konstruktivizma, tzv. pravci internacionalne lijeve avangarde na kojima se ukrštaju simetrično i asimetrično postavljene linije i geometrijski oblici... pa onda zagrebački i beogradski nadrealizam tridesetih, sa svim eksperimentalnim tehnikama u ono doba teško prihvatljivim. Slijedi neoavangarda pedesetih i poznati nam... Kožarić, Vaništa , Knifer, Leonid Šejka... apstraktni pejzaži Otona Glihe, Stojana Ćelića, Miodraga B. Protića, Janeza Bernika, Petra Lubarde. Lubardine apstraktne crnogorske pejzaže posebno volim još od prvog davnog susreta na Cetinju... onda pop art kao dominantna struja šezdesetih. Puno umjetničkih fotografija, polaroida, slajdova... sve do petog sprata, do posljednje decenije 20. stoljeća, perioda u kojem se umjetnost razvija u katastrofičnom društvenom ambijentu... Tu su mi, nakon trosatnog obilaska i umora, svi današnji eksperimenti ostali na nivou zanimljivosti, ali ne i divljenja ... to su ukusi sadašnjie mlade generacije, mada pozdravljam sve kritički angažovane izražaje... Zaista, veliki je broj jugoslovenskih veličina predstavljen ovog puta u MSU.

Kažu, svjetski najzvučnija imena izložbe su Marina Abramović i Braco Dimitrijević. Marinin video zapis me nije impresionirao, ali je Bracina poruka privukla (ne samo) moju pažnju. Žalim što u gužvi nisam uspjela snimiti... dva veća identično položena pravougaonika u boji crvenog vina i između njih mala pozlaćena pločica. Iz svake tamno crvene površine kao iz magle probijaja se po jedno ime, lijevo je to poznati slikar a desno istim fontom ispisano ime nekog anonimusa. Na metalnoj pločici sitno, kao opaska (parafraziram): ’’Dva slikara živjela na selu, jedan pored drugog. Na imanju jednog od njih pronašli su zalutalog kraljevog psa. Poveli su i psa i slikara. Slikar se zvao Leonardo, a ime drugog slikara nikada nije otkriveno...’’ Tako to biva u umjetnosti, ali i u životu uopšte.

I taman kad smo polako napuštali Muzej, zakotrljaše se taktovi Ravelovog Bolera. Imali smo sreću da efektan nastup Beogradske filharmonije upotuni ugođaj i na kraju ublaži pristigli umor.
Bila je to jedna nezaboravna posjeta Muzeju na Ušću. Probudila je puno ljepote u nama.

Ljilja M.